معرفی رشته شیمی محض
شیمی محض چیست؟
شیمی محض (Pure Chemistry) علم مطالعه ساختار مواد، ترکیب مواد شیمیایی، واکنشهای شیمیایی و تسلط بر ارتباط و قوانین مربوط به آنها است. در این شاخه از علم شیمی به کاربردهای صنعتی شیمی توجه کمتری میشود.
رشته شیمی محض
رشته شیمی محض در دانشگاه با هدف آموزش کارشناسان و متخصصانی انجام گرفته است که بتوانند با مطالعه و تحقیق به ابداع، نوآوری و افزایش دانش در زمینه تهیه، استخراج یا سنتز مواد شیمیایی مختلف دست پیدا کنند. در دوره کارشناسی این رشته دانشجویان با مباحث ۴ حوزه اصلی شیمی شامل شیمی آلی، شیمی معدنی، شیمی تجزیه و شیمی فیزیک آشنا میشوند.
به غیر از دانش تئوری و مباحث پایه، دانشجویان طی دوره تحصیلی خود با کار در آزمایشگاه، شناخت عملی مواد شیمیایی و کار با آنها، روشهای آزمایشگاهی و نحوه استفاده از دستگاههای آزمایشگاهی مربوط به مواد شیمیایی آشنا میشوند.
رشته شیمی محض مناسب چه کسانی است؟
رشته شیمی دربرگیرنده گستره وسیعی از کاربردها در تهیه غذا، حفاظت از محیط زیست، بهبود امکانات بهداشتی، رفاه عمومی و کاربردهای نظامی است. این رشته برای افرادی که تمایل به کار تحقیقاتی تیمی دارند و از نظر جسمی توانایی کار در شرایط سختتر (از قبیل محیط کار آلوده به بخارات ترکیبات شیمیایی) را دارا هستند مناسب است. همچنین با توجه به حجم بالای نیازمندی کشور به تولید مواد اولیه با ارزش از یک طرف و علم قابل اتکای فارغ التحصیلان رشته شیمی محض از طرف دیگر، این رشته برای کسانی که علاقه بالایی به کارآفرینی و خود اشتغالی دارند نیز مناسب است.
رشته شیمی محض همچنین برای افرادی که علاقه زیادی به فهم و درک عمیق از مفاهیم و نظریههای نوین در مورد مواد و پیچیدگی های خلقت دارند بسیار مناسب است، چرا که به عنوان یک علم پایه، قابلیت ورود به اکثر علوم از طریق این رشته محیا است و در کنار آن امکان ادامه تحصیل در مقاطع دکتری و حتی فوق دکتری نیز به راحتی در ایران و سایر کشورهای جهان برای محققین زیر شاخههای آن وجود دارد.
شاید اینطور بتوان به رشته شیمی محض نگاه کرد که افراد علاقهمند به این رشته، به دنبال نظریهها یا اصول اساسی شیمی هستند. البته در کنار شیمی محض باید به شیمی کاربردی هم اشاره کرد که این افراد نیز به دنبال حل مسائل علمی در جهان واقعی هستند و این دو در کنار هم، به تعریف و حل مسائل شیمی در زندگی روزمره بشر میپردازند.
دروس دانشگاهی رشته شیمی محض
تعداد کل واحد های رشته شیمی محض ۱۳۷ واحد می باشد. به طور کلی می توان لیست واحد های درسی رشته شیمی محض در دانشگاه ها را به ۵ دسته دروس عمومی، دروس پایه، دروس اصلی، دروس تخصصی و دروس اختیاری تقسیم کرد.
دروس عمومی ۲۲ واحد
اندیشه اسلامی ۱
اندیشه اسلامی ۲
تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی
انقلاب اسلامی ایران
اندیشه و وصایای امام
تربیت بدنی ۱
تربیت بدنی ۲
آیین زندگی
تفسیر موضوعی قرآن
زبان خارجه
فارسی
تنظیم خانواده
دروس پایه ۲۲ تا ۲۶ واحد
شیمی عمومی ۱
شیمی عمومی ۲
ریاضی عمومی ۱
ریاضی عمومی ۲
فیزیک عمومی ۱
فیزیک عمومی ۲
آزمایشگاه شیمی عمومی ۱
آزمایشگاه شیمی عمومی ۲
آزمایشگاه فیزیک عمومی ۱
آزمایشگاه فیزیک عمومی ۲
دروس اصلی ۵۹ واحد
ایمنی در آزمایشگاه
شیمی آلی ۱
آزمایشگاه شیمی آلی ۱
شیمی آلی ۲
آزمایشگاه شیمی آلی ۲
شیمی آلی ۳
شیمی تجزیه ۱
آزمایشگاه شیمی تجزیه ۱
شیمی تجزیه ۲
آزمایشگاه شیمی تجزیه ۲
شیمی تجزیه دستگاهی
آزمایشگاه شیمی تجزیه دستگاهی
شیمی فیزیک ۱
آزمایشگاه شیمی فیزیک ۱
شیمی فیزیک ۲
آزمایشگاه شیمی فیزیک ۲
شیمی معدنی ۱
آزمایشگاه شیمی معدنی ۱
شیمی معدنی ۲
آزمایشگاه شیمی معدنی ۲
شیمی معدنی ۳
زبان تخصصی شیمی
شناسایی ترکیبات آلی
آزمایشگاه شناسایی ترکیبات آلی
معادلات دیفرانسیل
کاربرد طیف سنجی در شیمی آلی
دروس تخصصی ۱۷ واحد
متون علمی شیمی
گرافیک و نقشه خوانی
شیمی آلی فلزی
شیمی فیزیک آلی
طیف سنجی مولکولی
روش های جداسازی در شیمی
مبانی شیمی کوانتومی
دروس اختیاری ۱۳ تا ۱۵ واحد
اصول صنایع شیمیایی
شیمی محیط زیست
نانو شیمی
اصول بیوشیمی
ریاضی در شیمی
سنتز مواد آلی
شیمی دارویی
شیمی و فناوری مواد غذایی
شیمی هسته ای
اصول تصفیه آب و پساب های صنعتی
شیمی و فناوری چرم
شیمی سبز
مبانی شیمی پلیمر
خوردگی فلزات
آزمایشگاه خوردگی فلزات
الکتروشیمی کاربردی
شیمی سطح و حالت جامد
توانایی های لازم برای رشته شیمی محض
اگر توانمندیهای زیر را در خودتان میبینید، میتوانید روی موفقیت در رشته شیمی محض حساب باز کنید:
استعداد و علاقه در دروس ریاضی، شیمی و فیزیک
توانمندی در دروس حفظی و به خاطر سپردن اعداد و اسامی
توانایی تحلیل و یادگیری قواعد و قوانین شیمیایی
علاقه به درک عمیق مفاهیم پایهای و نظریات علم شیمی
توجه به جزئیات و دقیق بودن
علاقه به کار انفرادی در آزمایشگاه
قابلیت انجام کارهای تیمی و گروهی
توانایی تفکر خلاقانه
علاقه به کار طولانی مدت در فضای آزمایشگاه
روحیه کاوشگری و کنجکاوی
داشتن هوش فضایی و هندسی بالا
علاقهمندی به مباحث تئوری
روحیه تلاش و پشتکار بالا
علاقهمندی به پژوهش و تحقیقات
تفاوت شیمی محض و کاربردی
شیمی محض و کاربردی دو گرایش پرطرفدار رشته شیمی هستند که دانشجویان زیادی در آنها مشغول به تحصیل هستند. گرایش های مختلف شیمی دروس و واحدهای مختلفی دارند که بهتر است قبل از انتخاب رشته برای شناخت علایق خود آنها را بررسی نمایید. شناخت رشته تحصیلی و علاقه به آن برای ادامه تحصیل بسیار مفید است زیرا بسیاری از افراد پس از چند سال رشته های دانشگاهی خود را به دلیل بی علاقگی رها می کنند.
شیمی محض و کاربردی از زیر شاخه های رشته شیمی هستند که تفاوت اساسی باهم دارند. شیمی محض فقط به مکانیسم واکنش ها پرداخته و ساختار مولکولی و خصوصیات فیزیکی و شیمیایی مواد را بررسی می کند. دانشجویان این رشته بیشتر به صورت تئوری به دانش شیمی می پردازند. در مقابل شیمی کاربردی به کاربرد این علم در صنعت و چالش های واقعی در این زمینه می پردازد. شیمی کاربردی در زمینه های مختلفی وارد شده و کاربردهای گسترده ای حتی در پزشکی و داروسازی دارد. شناخت کامل این دو گرایش قبل از انتخاب رشته به همه افراد توصیه می شود تا با چشم باز رشته دانشگاهی خودشان که آینده شغلی آنها را مشخص خواهد انتخاب کنند. شیمی کاربردی بسیار گسترده تر از شیمی محض است و زمینه های شغلی بیشتری برای فرد فراهم می کند.
گرایشهای رشته شیمی محض برای ادامه تحصیل
گرایش شیمی آلی: سنتز و بررسی ترکیبات آلی مورد استفاده در صنایع دارویی، نفت و پتروشیمی، مواد آرایشی بهداشتی، تولید پلیمرها و همچنین مواد غذایی
گرایش شیمی معدنی: سنتز و بررسی ترکیبات معدنی مورد استفاده در صنایع نفت و پتروشیمی از قبیل کاتالیزورهای معدنی، مطالعات الکتروشیمیایی کمپلکسهای معدنی، صنایع فلزی و همچنین صنایع تولید شویندهها
شیمی تجزیه: آنالیزهای دستگاهی در واحدهای کنترل کیفیت صنایع مختلف، مطالعات پزشکی و بالینی، کنترل آلایندهها
شیمی فیزیک: همکاری با مراکز علمی و پژوهشی در زمینه بررسی مکانیسمهای واکنشهای شیمیایی از لحاظ سینتیکی و ترمودینامیکی
شیمی پلیمر: سنتز و بررسی پلیمرهای مختلف مورد استفاده در صنایع رنگ و رزین، دارورسانی و صنایع پتروشیمی
فیتوشیمی: سنتز و استخراج مواد موثره گیاهی با خواص دارویی و همچنین مطالعه بر روی کاربرد مواد موثره گیاهی
نانوشیمی: سنتز ترکیبات آلی و معدنی در مقیاس نانو و مطالعه روی خواص بهبود یافته آنها در مقایسه با ماکرو مولکولها
شیمی دارویی: سنتز مواد موثره دارویی و همچنین مطالعه اثربخشی مواد سنتز شده به عنوان داروی انسانی یا حیوانی
آموزش شیمی: همکاری با مراکز آموزشی در زمینه انتقال مفاهیم پایهای شیمی و همچنین تالیف و تدوین متون شیمی
شیمی دریا: تحقیقات در زمینه شیمی آب، آلایندههای دریایی و نفت و گاز
پیشرانهها: تحقیقات در زمینه سوختهای مختلف و انرژیهای مورد استفاده در سامانههای جلو برنده از قبیل موتورها و موشکها
امکان ادامه تحصیل در رشته شیمی محض
این رشته در داخل کشور در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری در گرایشهایی که پیشتر به آنها اشاره کردیم، قابل دنبال کردن است. در سطح کارشناسی معمولا اکثر دانشگاههای سراسری تجهیزات و آزمایشگاههای مجهز جهت آموزش را دارا هستند.
در سطوح تحقیقاتی دوره کارشناسی ارشد و دکتری، جهت کسب دانش همپای دیگر دانشگاههای دنیا به مواد و تجهیزات آنالیزی متعددی نیاز است؛ متاسفانه این موارد تنها در برخی از دانشگاههای برتر و مجهزتر کشور در دسترس هستند و لذا تلاش برای ورود به این دانشگاه بسیار حائز اهمیت است.
بهترین دانشگاهها برای تحصیل در رشته شیمی محض با توجه به فضای آموزشی و تحقیقاتی، دانشگاههای تهران، صنعتی شریف، شهید بهشتی، خوارزمی، دانشگاه شیراز، دانشگاه تبریز و دانشگاه فردوسی هستند. دانشجویانی که تمایل به ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر دارند، رشته شیمی محض گزینه مناسبتری برای آنها به حساب میآید. از یک طرف فارغ التحصیلان رشته شیمی محض با توجه به پایه قوی در مفاهیم تئوری شانس بیشتری برای کسب رتبههای بالاتر در کنکور کارشناسی ارشد دارند و از طرف دیگر در مقایسه با شیمی کاربردی، ورود به مقطع دکتری برای این قشر سادهتر است، زیرا دانشگاههای بسیار محدودی دانشجویان را در مقطع دکتری برای رشته شیمی کاربردی پذیرش میکنند.
بازار کار و آینده شغلی فارغ التحصیلان رشته شیمی محض
مهمترین ضعف رشته شیمی محض در ایران، کمبود بازار کار و در واقع بی توجهی به این رشته می باشد. با این حال، اشخاصی که از سطح علمی خوبی برخوردارند، بعد از فارغ التحصیلی وارد بازار کار خواهند شد و حتی می توانند در یکی از زمینه های زیر فعالیت کنند.
مدیریت واحد های کوچک تا بزرگ تولید کننده مواد شیمیایی
سرپرست و یا کارشناس آزمایشگاه های شیمی (مانند آزمایشگاه های استاندارد)
کار به عنوان مسئول فنی یا مسئول فروش شرکت ها یا کارخانه های تولیدی مواد شیمیایی
کار به عنوان اپراتور دستگاه های آنالیز کمی و کیفی در مراکز خصوصی و یا دولتی
فعالیت به عنوان سرپرست،کارشناس و یا مدیر خط تولید در شرکت ها و کارخانه های مختلف تولیدی
فعالیت به عنوان سرپرست،کارشناس و یا مدیر کنترل کیفیت در شرکت ها و کارخانه های مختلف تولیدی
ارائه انواع خدمات آموزشی در مدارس، دانشگاه ها، مراکز تحقیقاتی و مراکز آموزش عالی کشور
فعالیت به عنوان کارشناس توسعه و تحقیقات در شرکت های دانش بنیان و یا سایر مراکز تولیدی جهت ارائه طرح های پژوهشی
مشاور در زمینه تولید و بهینه سازی محصولات در مراکز تولید مواد شیمیایی، صنایع دارویی، صنایع بهداشتی و آرایشی، صنایع پتروشیمی، صنایع رنگ و رزین، صنایع پلاستیک و لاستیک، صنایع الیاف، مواد غذایی و …
لازم به ذکر است که فارغ التحصیل رشته شیمی محض در شروع یک فعالیت صنعتی نقش مهمی ایفا می کنند، زیرا باید بتوانند راهکار های تئوری و نظری ساخت یک ماده را ارائه دهند.
خرید کتابهای مهندسی شیمی مدرسان شریف
__________________________________________________________________________________________________
مطالب پیشنهادی:

